Odbiory obiektów nowo wybudowanych czy modernizowanych dokonywane są zgodnie z art. art. 56. 1. ustawy z dnia 7 lipca 1994r. Prawo budowlane. (Dz. U. z 2003 r. Nr 207, poz. 2016 z póź. zmianami) w nawiązaniu do art. 6 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej. (Dz. U. z 2002 r. Nr 147, poz. 1229 z póź. zm.).
Wspomniany na wstępie art. 56 Prawa budowlanego nakazuje inwestorowi zawiadomić właściwy organ, w tym m.in. Państwowej Straży Pożarnej o zakończeniu budowy i zamiarze przystąpienia do użytkowania. Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej zajmuje stanowisko w sprawie zgodności wykonania obiektu z projektem budowlanym (w terminie 14 dni od dnia otrzymania zawiadomienia).

Czynności kontrolno-rozpoznawcze prowadzone w związku z odbiorem obiektu budowlanego (jego całości lub pomieszczeń) obejmują w szczególności:

1. Sprawdzenie zgodności przyjętych rozwiązań z uzgodnioną pod względem ochrony przeciwpożarowej dokumentacją projektową.
2. Sprawdzenie, czy zastosowane (zabudowane, wbudowane) w ramach inwestycji wyroby i materiały mające istotny wpływ na bezpieczeństwo pożarowe, posiadają wymagane prawem aprobaty techniczne, świadectwa dopuszczenia, certyfikaty zgodności (obowiązkiem inwestora jest okazanie wszystkich wymaganych prawem dokumentów, potwierdzających zakładane wartości użytkowe oraz wykazać, że wyroby służące ochronie przeciwpożarowej posiadają wymagane certyfikaty zgodności).

A zatem inwestor winien przygotować:

• Projekt budowlany (wymagane projekty winny być zaopiniowane przez rzeczoznawcę ds. ochrony przeciwpożarowej) wraz warunkach decyzjami o warunkach zabudowy oraz pozwoleniem na budowę,
• Dziennik Budowy wraz z oświadczeniem Kierownika budowy,
• Protokoły z prób sprawności technicznej i skuteczności działania oraz odbiorów technicznych urządzeń (instalacji) mających wpływ na bezpieczeństwo w obiektach oraz instalacji poza budynkami (jeśli takie się znajdują), tj. instalacji: elektroenergetycznej, odgromowej, gazowej, oświetlenia awaryjnego, sygnalizacji pożaru, oddymiających, wentylacyjnych oraz stałych instalacji gaśniczych, sieci hydrantów zewnętrznych i wewnętrznych;
• Oświadczenia wykonawców poszczególnych robót, że roboty wykonane zostały zgodnie z projektami i przepisami techniczno-budowlanymi (m.in. instalacji elektrycznej),
• Oświadczenia inspektorów nadzoru robót, potwierdzających właściwe wykonanie robót,
• Certyfikaty, aprobaty techniczne lub świadectwa dopuszczenia dla wszystkich elementów i urządzeń – wyrobów służących ochronie przeciwpożarowej.

Dopiero po przeanalizowaniu pełnej dokumentacji nastąpić może praktyczne sprawdzenie działania systemów zabezpieczeń, w szczególności tych decydujących o bezpieczeństwie ludzi.

W czasie dokonywania czynności odbiorowych następuje również sprawdzenie jak w praktyce wdrożono zasady ochrony przeciwpożarowej, oraz jak dany obiekt jest przygotowany prowadzenia ewentualnych działań ratowniczych. Dotyczy to w szczególności:

• rozmieszczenia podręcznego sprzętu gaśniczego, jego rodzajów, dostępności i oznakowania,
• kompletności wyposażenia i prawidłowości oznakowania hydrantów wewnętrznych,
• drożności i oznakowania dróg ewakuacyjnych,
• sprawności oświetlenia awaryjnego,
• oznakowania miejsc i sposobu składowania materiałów pożarowo niebezpiecznych,
• zachowania dojazdów (drogi pożarowe) i dostępu do obiektów,
• aopatrzenia wodnego do zewnętrznego gaszenia pożarów,

Tylko spełnienie warunków, o których mowa powyżej, zarówno dotyczących dokumentacji jak i samego obiektu (pomieszczeń, terenu), pozwala na wydanie pozytywnej opinii na temat stanu ochrony przeciwpożarowej.

Zdarzają się sytuacje, kiedy obiekt nie może zostać dopuszczony do użytkowania:

1. Projekt techniczny, na podstawie którego wykonana została budowa, modernizacja, mimo że został zaopiniowany przez rzeczoznawcę ds. ochrony przeciwpożarowej, zawiera błędy, nieścisłości lub niezgodność ze stanem faktycznym.

   Przykład: Projektant informuje w dokumentacji, że obiekt handlowy zakwalifikowany został do kategorii zagrożenia ludzi ZL III (m.in. obiekty, w których mogą przebywać ludzie w grupach do 50 osób). W rzeczywistości powierzchnia omawianego obiektu wynosi 400 m2, co w projekcie nie zostało zawarte. Przepis określa dla takiej powierzchni handlowych ilość osób mogących tam przebywać na 100. W związku z tym takie pomieszczenia należy zakwalifikować jako ZL I (może w nim przebywać ponad 50 osób), wówczas np. warunki ewakuacji ulegają znacznym zaostrzeniom.

2. Obiekt nie został wykonany zgodnie z projektem, w tym z zaleceniami rzeczoznawcy ds. ochrony przeciwpożarowej.

Przykład: Projektant założył podzielenie zbyt długiego odcinka drogi ewakuacyjnej (korytarza) drzwiami oddzielenia przeciwpożarowego. Tymczasem inwestor chcąc zaoszczędzić, kupuje tańsze drzwi, nie posiadające stosownego atestu, tym samym nie stanowiące przegrody przeciwpożarowej. Naruszone wówczas zostają warunki ewakuacyjne.

We wszystkich wyżej wymienionych przypadkach obiekt nie może zostać dopuszczony do użytkowania (mimo że np. w pierwszym przypadku wykonany został zgodnie z projektem), ponieważ nie został wykonany zgodnie z warunkami techniczno-budowlanymi, w tym ochrony przeciwpożarowej (czym może stwarzać zagrożenie życia i zdrowia dla osób tam przebywających),.Dlatego przed przystąpieniem do budowy (modernizacji lub remontu) warto skonsultować koncepcję czy też sam projekt z Komendą Powiatową Państwowej Straży Pożarnej.